AIS เปิดผลสำรวจ “ดัชนีชี้วัดสุขภาวะดิจิทัลของคนไทย ปี 2568” (Thailand Cyber Wellness Index 2025) พบภาพรวมคนไทยยังคงมีทักษะความเข้าใจในโลกดิจิทัลอยู่ในระดับ ‘พื้นฐาน’ แม้จะมีแนวโน้มดีขึ้น แต่ยังน่าห่วงในกลุ่มเปราะบางอย่างเด็กและผู้สูงอายุ พร้อมชี้สองทักษะสำคัญที่ต้องเร่งพัฒนาคือ ‘สิทธิทางดิจิทัล’ และ ‘การรู้เท่าทัน AI’ ซึ่งเป็นโจทย์ใหญ่ของสังคมไทยที่ต้องร่วมกันสร้างภูมิคุ้มกันในโลกที่เทคโนโลยีเปลี่ยนแปลงอย่างรวดเร็ว
จากผลสำรวจกลุ่มตัวอย่างจำนวน 66,302 คน ครอบคลุม 77 จังหวัดทั่วประเทศ ซึ่งจัดทำขึ้นเป็นปีที่ 3 พบว่าดัชนีสุขภาวะดิจิทัลของคนไทยโดยรวมอยู่ที่ 0.70 ซึ่งจัดอยู่ในระดับพื้นฐาน (Basic) โดยประเด็นที่น่ากังวลคือ ทักษะด้านสิทธิทางดิจิทัล (Digital Rights) และการสื่อสาร (Digital Communications & Collaborations) ที่คนไทยส่วนใหญ่ยังขาดความเข้าใจเชิงลึกเกี่ยวกับสิทธิความเป็นส่วนตัว เสรีภาพในการแสดงออก และการเข้าถึงข้อมูลข่าวสารอย่างเท่าเทียม ซึ่งสะท้อนถึงความจำเป็นเร่งด่วนในการสร้างความตระหนักรู้ เพื่อสร้างวัฒนธรรมดิจิทัลที่มีความรับผิดชอบ
“AI Literacy” ทักษะใหม่ที่คนไทยยังต้องตามให้ทัน
ในปีนี้ AIS ได้เพิ่มการประเมินด้านความรู้เท่าทันปัญญาประดิษฐ์ (AI Literacy) เป็นครั้งแรก เพื่อให้สอดรับกับเทรนด์เทคโนโลยีที่เข้ามามีบทบาทในชีวิตประจำวันมากขึ้น โดยผลสำรวจพบว่าคะแนนเฉลี่ยของคนไทยอยู่ที่ 3.18 จาก 5.00 คะแนน ซึ่งถือว่าอยู่ในระดับกลาง แต่ที่น่าสังเกตคือกลุ่มที่มีคะแนนต่ำที่สุดคือเด็กอายุ 10–12 ปี และผู้ที่มีอายุมากกว่า 40 ปี
สายชล ทรัพย์มากอุดม หัวหน้าหน่วยธุรกิจสื่อสารองค์กรและรัฐกิจสัมพันธ์ AIS กล่าวว่า “ผลสำรวจแสดงให้เห็นว่าคนไทยยังขาดความเข้าใจเกี่ยวกับเทคโนโลยี AI อย่างเพียงพอและเสี่ยงต่อการใช้งานที่ไม่เหมาะสม ดังนั้น การส่งเสริมการเรียนรู้เท่าทัน AI จึงเป็นหัวใจสำคัญในการเตรียมพลเมืองดิจิทัลไทยให้พร้อมรับมือกับอนาคตอย่างมั่นคงและปลอดภัย”
พิสูจน์ผลลัพธ์ผ่านหลักสูตร “อุ่นใจไซเบอร์”
AIS ไม่เพียงชี้ให้เห็นถึงปัญหา แต่ยังเดินหน้าสร้างการเปลี่ยนแปลงผ่านโครงการ “AIS อุ่นใจ CYBER” อย่างต่อเนื่อง โดยได้ร่วมมือกับมหาวิทยาลัยเทคโนโลยีพระจอมเกล้าธนบุรี (มจธ.) ทำการวิจัยเชิงทดลอง ซึ่งผลการวิจัยยืนยันว่าการเรียนรู้ผ่านหลักสูตร ‘อุ่นใจไซเบอร์’ สามารถช่วยยกระดับสุขภาวะดิจิทัลของผู้เรียนได้จริง
“เราเชื่อมั่นว่าการสร้างสังคมดิจิทัลที่ปลอดภัยต้องเริ่มจากการให้ความรู้และส่งเสริมทักษะที่เหมาะสมกับแต่ละช่วงวัย โดยเฉพาะกลุ่มเปราะบางอย่างเด็กและผู้สูงอายุ ซึ่งต้องได้รับการดูแลอย่างต่อเนื่อง” สายชลกล่าว
ทั้งนี้ AIS มุ่งหวังให้ดัชนี Thailand Cyber Wellness Index เป็นเสมือน “เข็มทิศ” ที่ช่วยให้ทุกภาคส่วน ทั้งภาครัฐ เอกชน และประชาสังคม สามารถนำข้อมูลไปใช้วางแผนเชิงนโยบาย ออกแบบหลักสูตรการศึกษา และพัฒนานวัตกรรมที่ช่วยลดความเหลื่อมล้ำและสร้างสังคมดิจิทัลที่ยั่งยืนสำหรับคนไทยทุกคน
สำหรับผู้ที่สนใจสามารถตรวจเช็กสุขภาวะทางดิจิทัลของตนเองได้ที่ https://aunjaicheck.ais.th
ข่าวอื่น ๆ ที่น่าสนใจ
‘มนุษย์ต่างวัย’: เมื่อ Digital Storytelling ทลายกำแพงวัยสร้างสังคมแห่งความเข้าใจ
พลิกบทบาท AI การแพทย์สู่ ‘โค้ชสุขภาพ’ ป้องกันโรคเชิงรุก
