ท่ามกลางกระแสความเปลี่ยนแปลงที่เกิดขึ้นอย่างรวดเร็วในโลกธุรกิจ คำถามสำคัญสำหรับผู้ประกอบการคือ เราจะอยู่รอดและเติบโตต่อไปได้อย่างไร ภาณุมาศ เทพทอง รองผู้อำนวยการสถาบันระหว่างประเทศเพื่อการค้าและการพัฒนา (ITD) ชี้ว่าการอยู่รอดขององค์กรไม่ได้ขึ้นอยู่กับกลยุทธ์หรือเทคโนโลยีเพียงอย่างเดียว แต่มีปัจจัยพื้นฐานอยู่ที่ “วัฒนธรรมองค์กร” ซึ่งเปรียบเสมือนระบบปฏิบัติการที่ขับเคลื่อนความคิดและการกระทำของคนในองค์กรทั้งหมด
ถอดรหัส ‘5 Re’: กรอบแนวคิดสู่วัฒนธรรมแห่งการเติบโต
คุณภาณุมาศได้เสนอกรอบแนวคิดเพื่อสร้างวัฒนธรรมองค์กรแห่งการเติบโต หรือ “Scale Up Culture” ผ่านหลักการ 5 ประการที่เรียกว่า “5 Re” ซึ่งเป็นแนวปฏิบัติเพื่อปรับองค์กรให้เท่าทันโลก เริ่มต้นด้วยการ Reframing หรือการมองโจทย์ใหม่ให้หลุดจากกรอบเดิม โดยได้ท้าทายการทำงานแบบเดิม ๆ ที่ยึดติดกับแผนระยะยาวอย่าง “แผน 5 ปี 10 ปี 20 ปี” ซึ่งอาจไม่สอดคล้องกับสถานการณ์ที่เปลี่ยนแปลงไปแล้ว และเสนอให้มีความกล้าที่จะลงมือทำก่อนวางแผนที่สมบูรณ์แบบ ตามมาด้วยการ Relearn หรือเรียนรู้ใหม่อยู่เสมอ ตัวอย่างที่ชัดเจนที่สุดคือการพลิกตำราการตลาด 4Ps ที่ไม่จำเป็นต้องเริ่มที่ Product แต่อาจเริ่มจาก Place ก่อน คือไปสำรวจตลาดในโซเชียลมีเดียเพื่อหาลูกค้า แล้วจึงทำความเข้าใจและพัฒนากลับมาสู่ Product ทีหลัง
ส่วนที่สามคือ Resilience ความสามารถในการฟื้นตัวอย่างรวดเร็ว โดยยกตัวอย่างใกล้ตัวเรื่องระบบ TCAS ของเด็กรุ่นใหม่ที่ไม่มีเวลามานั่งเสียใจหากสอบไม่ติด แต่ต้องรีบปรับตัวและเดินหน้าหาทางเลือกใหม่ต่อทันที จากนั้นคือ Reconnect สร้างเครือข่ายพันธมิตรที่มีการทำงานร่วมกันจริง โดยชี้ว่าหลายองค์กรมี MOU ที่อยู่ในตะกร้า ที่เซ็นไว้แต่ไม่ได้นำมาปฏิบัติจริง จึงต้องเน้นการสร้างความร่วมมือที่เกิดผลลัพธ์ที่เป็นรูปธรรม และสุดท้ายคือการ Reinvent นำสิ่งที่ดีอยู่แล้วมาต่อยอดสร้างมูลค่าเพิ่ม เพื่อสร้างสรรค์สิ่งใหม่ที่หนีการลอกเลียนแบบและไม่หยุดนิ่ง
จากแนวคิดสู่เครื่องมือ: เปิดตัว ‘ITD Expert Anywhere’
ทว่าแนวคิดจะเกิดขึ้นจริงได้ต้องอาศัยเครื่องมือที่เหมาะสม ITD จึงได้เปิดตัว ITD Expert Anywhere แพลตฟอร์มสำหรับ SME ไทย ซึ่งสร้างขึ้นจากงบประมาณภาครัฐและมอบให้ใช้ฟรี โดยไม่มีค่า GP หรือ service charge ใด ๆ ทั้งสิ้น แพลตฟอร์มนี้ถูกออกแบบให้เป็นระบบนิเวศที่สนับสนุนการเรียนรู้ ประกอบด้วย 3 ส่วนหลัก ส่วนแรกคือ Consult หรือคลินิกที่ปรึกษาออนไลน์ 5 ด้าน เช่น การเงินการค้าระหว่างประเทศ การบัญชี และการทำเอกสารภาครัฐ ที่สามารถนัดหมายพูดคุยกับผู้เชี่ยวชาญผ่านวิดีโอคอลได้ทั้งแบบเดี่ยวและกลุ่ม
ส่วนที่สองคือ Content คลังความรู้มหาศาลจากงานวิจัยของ ITD และหน่วยงานพันธมิตร ที่ให้เข้ามาศึกษาค้นคว้าได้ตลอดเวลา รวมถึงเป็นเครื่องมือสร้างอีเวนต์ได้ฟรีทั้งแบบ On-site และ Online และส่วนสำคัญที่สุดคือ Connect & Community ที่เชื่อมโยงกับพันธมิตรชั้นนำ เช่น ตลาดหลักทรัพย์ฯ และ PDPC (สำนักงานคณะกรรมการคุ้มครองข้อมูลส่วนบุคคล) พร้อมสร้างกิจกรรมให้เกิดการใช้งานจริง เช่น Wallet 300 บาท สำหรับผู้ร่วมงาน 1,000 ท่านแรกได้ใช้ซื้อของจากบูธ SME ในงาน ระบบสะสม Point จากการเข้าร่วมกิจกรรมที่ในอนาคตจะสามารถนำไปแลกสิทธิประโยชน์อื่น ๆ ได้ และฟีเจอร์สร้างคลิปวิดีโอสั้นเพื่อการโปรโมต
อุปสรรคสำคัญคือ ‘คน’: จิตวิทยาบริหารการเปลี่ยนแปลง
อย่างไรก็ตาม อุปสรรคสำคัญของการเปลี่ยนแปลงไม่ใช่แผนงานหรือเทคโนโลยี แต่คือคน คุณภาณุมาศ กล่าวว่า ในองค์กรจะปรากฏคน 3 กลุ่มเสมอ กลุ่มแรกคือ กลุ่มผู้นำ (5-10%) ที่พร้อมเปิดรับและพูดว่า “เอาด้วย ไปด้วยกัน” กลุ่มสุดท้ายคือ กลุ่มผู้ต่อต้าน (น้อยกว่า 10%) ที่จะคัดค้านและตั้งแง่ว่า “แน่ใจได้ไงว่าจะดีกว่าเดิม” ซึ่งเป็นกลุ่มที่ต้องเข้าไปจัดการ และกลุ่มที่ใหญ่ที่สุดคือ กลุ่มผู้ลังเล (70-80%) ที่มักจะรอดูท่าทีและคิดว่า “อยู่แบบเดิมก็ดีอยู่แล้ว” ซึ่งนี่คือกลุ่มเป้าหมายสำคัญที่ผู้นำต้องสื่อสารและโน้มน้าวให้เข้ามามีส่วนร่วมให้ได้ เพื่อให้การเปลี่ยนแปลงสามารถขับเคลื่อนไปข้างหน้าได้สำเร็จ
ท้ายที่สุดแล้ว ข้อสรุปสำคัญคือ การเปลี่ยนแปลงเป็นเรื่องปกติของโลกใบนี้ แต่การจะนำพาองค์กรให้ก้าวผ่านและเติบโตอย่างยั่งยืนได้นั้น ต้องเริ่มต้นจากการสร้างวัฒนธรรมองค์กรที่เปิดรับการเรียนรู้ และการมีเครื่องมือที่เหมาะสมอย่าง ITD Expert Anywhere ก็เป็นอีกหนึ่งปัจจัยที่จะช่วยให้ SME ไทยทำสิ่งนั้นให้เป็นจริงได้
ข่าวอื่น ๆ ที่น่าสนใจ
เรื่องเล่าของคน ‘ไม่ฉลาด’ ที่ ‘ขาดทุน’ คือกำไร
GAME CHANGER: ไทยเข้าสู่สังคมไร้เงินสดเต็มรูปแบบ
