“เงินคือทักษะ ไม่ใช่แค่ความรู้” โค้ชหนุ่มผนึก กระทรวงศึกษาธิการ (ศธ.) และ Sea (ประเทศไทย) ปฏิรูปการเงินเด็กไทย ชู “Money for Teen” เป็นเครื่องมือสร้างภูมิคุ้มกัน
ท่ามกลางปัญหาหนี้ครัวเรือนที่พุ่งสูงและอัตราการออมที่น่ากังวล “โค้ชหนุ่ม” จักรพงษ์ เมษพันธุ์ แห่ง Money Coach ประกาศจับมือครั้งสำคัญกับภาครัฐ นำโดยกระทรวงศึกษาธิการ (ศธ.) และภาคเอกชนอย่าง Sea (ประเทศไทย) เปิดตัวหลักสูตรการเงินออนไลน์ “Money for Teen” เรื่องเงินเรียนรู้ได้ตั้งแต่วัยรุ่นโดยมีเป้าหมายเพื่อปฏิวัติวิธีคิดและสร้างภูมิคุ้มกันทางการเงินให้เด็กไทยตั้งแต่เนิ่น ๆ
ในงานแถลงข่าวเปิดตัวโครงการมีเสวนาหัวข้อ “การเงินสอนลูกได้ไม่ต้องรอ” โค้ชหนุ่มตอกย้ำประเด็นสำคัญว่า “เงินคือทักษะ ไม่ใช่แค่ความรู้” ซึ่งเป็นหัวใจสำคัญที่ทำให้การเรียนการสอนเรื่องเงินในอดีตอาจยังไม่สัมฤทธิ์ผล
“หลายคนรู้ว่าการออมเป็นเรื่องดี แต่ก็ออมไม่ได้ เหมือนที่เรารู้ว่าออกกำลังกายดีแต่ก็ไม่ได้ออก เพราะมันคือทักษะ คือนิสัยที่ต้องฝึกฝน ไม่ใช่แค่การท่องจำ” โค้ชหนุ่ม กล่าว
จาก “งานซ่อม” สู่ “งานสร้าง“: ปณิธานเปลี่ยนปัญหาเรื้อรัง สู่การสร้างรากฐานใหม่
แนวคิด “จาก ‘งานซ่อม’ สู่ ‘งานสร้าง’” ถือเป็นหัวใจสำคัญและเป็นที่มาของหลักสูตร “Money for Teen”
โค้ชหนุ่ม-จักรพงษ์ อธิบายว่า ตลอดระยะเวลา 20 ปีในสายงานการเงิน ภารกิจส่วนใหญ่ของเขาเปรียบเสมือน “งานซ่อม” นั่นคือการพยายามเข้าไปแก้ปัญหาทางการเงินที่ซับซ้อนและฝังรากลึกให้กับกลุ่มผู้ใหญ่ ไม่ว่าจะเป็นการปลดหนี้สิน หรือการจัดโครงสร้างการเงินส่วนบุคคลที่พังทลายไปแล้ว ซึ่งเป็นกระบวนการที่ทั้งยากและต้องใช้พลังงานมหาศาล
ด้วยเหตุนี้ เขาจึงมีความตั้งใจอย่างแรงกล้าที่จะเปลี่ยนบทบาทของตนเอง หันมาทุ่มเทให้กับ “งานสร้าง” แทน นั่นคือการเริ่มต้นวางรากฐานและปลูกฝังภูมิคุ้มกันทางการเงินที่ถูกต้องให้กับคนรุ่นใหม่ตั้งแต่พวกเขายังเป็นเยาวชน เพื่อป้องกันไม่ให้ปัญหาเดิมๆ เหล่านี้เกิดซ้ำรอยอีกในอนาคต
จุดเปลี่ยนสำคัญที่ทำให้แนวคิดนี้เป็นรูปธรรม เกิดขึ้นเมื่อได้รับการส่งสัญญาณสนับสนุนจาก พล.ต.อ.เพิ่มพูน ชิดชอบ (อดีตรัฐมนตรีว่าการกระทรวงศึกษาธิการ) โดยโครงการได้เริ่มต้นจากการ “สร้างครู” ก่อน ผ่านการทำหลักสูตรความรู้การเงินสำหรับบุคลากรทางการศึกษา ซึ่งได้รับการตอบรับอย่างท่วมท้น มีครูเข้าร่วมเรียนรู้ฟรีกว่าแสนคน และเมื่อฐานทัพบุคลากรแน่นแล้ว จึงนำมาสู่การต่อยอดเป็นหลักสูตร “Money for Teen” ที่มุ่งเป้าไปสู่นักเรียนโดยตรง
“เราอยากพักจากการทำงานซ่อมบ้าน แล้วมาทำงานสร้างบ้านบ้าง” โค้ชหนุ่มสะท้อนปณิธาน “เราพยายามทำให้คนรุ่นใหม่ที่จะเข้ามาในระบบการทำงาน สามารถดูแลการเงินตัวเองได้เป็น”
เจาะลึกหลักสูตร “Money for Teen”
หลักสูตร “Money for Teen” มียอดผู้ลงทะเบียนเรียนแล้วกว่า 6,000 คน ภายในระยะเวลาเพียง 1 เดือน
หลักสูตรนี้ถูกออกแบบมาอย่างเป็นขั้นเป็นตอน โดยมีกลุ่มเป้าหมายแรกคือระดับมัธยมต้น ซึ่งเป็นวัยที่เริ่มมีความคิดเป็นของตัวเองและบริหารจัดการเงินค่าขนม ก่อนที่จะขยายผลต่อไปยังระดับมัธยมปลายในปีหน้า และปูทางสู่ระดับมหาวิทยาลัยในอนาคต
เนื้อหาหลักถูกแบ่งออกเป็น 8 โมดูล (8 วิชา) ที่ออกแบบมาให้ครอบคลุมทักษะการเงินรอบด้าน โดยมีรายละเอียดดังนี้:
- Money Mindset (ปรับมุมคิดเรื่องเงิน): ถือเป็นรากฐานที่สำคัญที่สุด โดยปลูกฝังแนวคิดเรื่องคุณค่าของเงิน (ที่มาจากความเหนื่อยยากของผู้ปกครอง), การใช้เงินอย่าง “คุ้มค่า” (เน้นประโยชน์) ไม่ใช่แค่ “ประหยัด” (เน้นราคา) และสร้างนิสัยการ “วางแผนก่อนใช้”
- Money Spending (ใช้จ่ายอย่างมีสติ): สอนให้เยาวชนแยกระหว่าง “ความจำเป็น (Needs)” และ “ความต้องการ (Wants)” เพื่อให้ทุกการใช้จ่ายเกิดขึ้นอย่างมีสติและเหมาะสมกับตนเอง
- Money Budgeting (วางแผนงบประมาณส่วนตัว): ต่อยอดจาก Mindset สู่ภาคปฏิบัติ ด้วยการสอนให้จัดสรรงบประมาณ หรือ “Budget” ในชีวิตประจำวันอย่างเป็นระบบ เพื่อให้แน่ใจว่ามีเงินพอใช้และเหลือเก็บ
- Money Earning (หารายได้ด้วยตนเอง): ปรับมุมมองเรื่องการหารายได้ในวัยเรียน โดยเชื่อมโยงกับการ “สร้างคุณค่า” (Value Creation) ให้ผู้อื่น ไม่ใช่แค่การทำงานเพื่อแลกเงิน
- Money Saving (เก็บออมอย่างฉลาด): สร้างวินัยและสอนเทคนิคการออมที่ทำได้จริง เช่น การ “หักออมก่อนใช้” เพื่อให้บรรลุเป้าหมายที่ตั้งไว้
- Money Investing (เริ่มต้นลงทุนง่าย ๆ): ปูพื้นฐานความเข้าใจเรื่องการลงทุนเบื้องต้น เพื่อเตรียมความพร้อมสำหรับการต่อยอดความรู้ในระดับที่สูงขึ้นเมื่อเติบโตเป็นผู้ใหญ่
- Money Protection (รู้ทันภัยทางการเงิน): สร้างภูมิคุ้มกันที่จำเป็นอย่างยิ่งในยุคดิจิทัล ให้วัยรุ่นรู้เท่าทันกลโกงและอันตรายทางการเงินรูปแบบต่าง ๆ ที่แฝงมาในชีวิตประจำวัน
- Money Goals (ตั้งเป้าหมายชีวิต พิชิตเป้าหมายเงิน): เป็นบทสรุปที่เชื่อมโยงทุกอย่างเข้าด้วยกัน โดยสอนให้เด็กตั้ง “เป้าหมายชีวิต” และมองว่าเงินไม่ใช่เป้าหมายในตัวเอง แต่เป็น “เครื่องมือสนับสนุน” ที่จะช่วยให้พวกเขาบรรลุเป้าหมายที่ต้องการได้
ผนึกกำลัง “รัฐ–เอกชน” สู่การลงมือทำจริง
ความร่วมมือในครั้งนี้ ไม่ได้หยุดอยู่เพียงแค่การสร้างหลักสูตรออนไลน์ให้เรียนรู้ แต่มีเจตนารมณ์ร่วมกันของทุกภาคส่วน ที่จะผลักดันองค์ความรู้เหล่านี้ไปสู่การประยุกต์ใช้ได้จริงในระบบการศึกษาทั่วประเทศ
ในส่วนของภาครัฐ ดร.เกศทิพย์ ศุภวานิช อธิบดีกรมส่งเสริมการเรียนรู้ กล่าวว่า ความรู้ทางการเงินคือการเรียนรู้ที่ต้องเอาไปใช้ได้จริง ไม่ใช่แค่เรียนเพื่อรู้ กลไกนี้มีความสำคัญอย่างยิ่งต่อกลุ่มเด็กนอกระบบ (กศน. เดิม) ซึ่งหลายคนต้องรับผิดชอบภาระทางเศรษฐกิจของครอบครัวไปพร้อมกับการเรียน ดังนั้น หลักสูตรนี้จึงเปรียบเสมือนเครื่องมือสำคัญ ที่จะช่วยสร้างวินัยทางการเงินและนำไปสู่การยกระดับคุณภาพชีวิตของพวกเขาได้อย่างเป็นรูปธรรม
ในขณะเดียวกัน จรูญศรี แจบไธสง รองผู้อำนวยการสำนักวิชาการและมาตรฐานการศึกษา สำนักงานคณะกรรมการการศึกษาขั้นพื้นฐาน (สพฐ.) กล่าวถึงแนวทางสำหรับโรงเรียนในระบบว่า เป้าหมายจะไม่ใช่แค่การมอบความรู้แต่คือการมุ่งสร้างวินัยทางการเงินและสมรรถนะที่จะติดตัวผู้เรียนไปตลอดชีวิต
เพื่อให้เป้าหมายนี้เกิดขึ้นจริง สพฐ. ได้กำหนดแนวทางผลักดันหลักสูตรเข้าสู่สถานศึกษาอย่างเป็นรูปธรรม 3 รูปแบบหลัก คือ:
- การบูรณาการ (Integration): สอดแทรกเนื้อหาเข้าไปในวิชาหลัก ตัวอย่างเช่น ในวิชาคณิตศาสตร์ จะไม่ใช่แค่การสอนบวกลบตัวเลข แต่จะประยุกต์ให้ผู้เรียนคิดวิเคราะห์ถึงความคุ้มค่าก่อนตัดสินใจใช้จ่าย
- การจัดทำเป็นรายวิชาเพิ่มเติม (Elective Course): เปิดเป็นทางเลือกให้โรงเรียนสามารถจัดเป็นรายวิชาเลือกเสรี เพื่อให้นักเรียนที่สนใจได้เรียนรู้อย่างลึกซึ้ง
- การจัดเป็นกิจกรรมเสริมหลักสูตร (Extracurricular Activity): นำไปประยุกต์ใช้ในกิจกรรมนอกเวลาเรียน เช่น กิจกรรมชุมนุม หรือ ชมรม เพื่อสร้างการเรียนรู้ผ่านการลงมือทำจริง
“บอร์ดเกม” และ “พื้นที่ปลอดภัย” : เครื่องมือสร้างทักษะในบ้าน
นอกจากการเรียนรู้ผ่านระบบออนไลน์แล้ว การสร้างทักษะทางการเงินในชีวิตจริงภายในครอบครัวถือเป็นอีกหนึ่งหัวใจสำคัญ
ในฝั่งภาคเอกชน พุทธวรรณ สุภัทรนันท์ ผู้อำนวยการฝ่ายสื่อสารองค์กร Sea (ประเทศไทย) ซึ่งเป็นผู้สนับสนุนหลักสูตรและผู้สร้าง “บอร์ดเกม Wishlist” กล่าวว่า ในยุคที่เทคโนโลยีทำให้การใช้จ่ายเกิดขึ้นได้ง่ายดายและรวดเร็ว การสร้างภูมิคุ้มกันทางการเงินจึงเป็นโจทย์ที่ท้าทายอย่างยิ่ง
คุณพุทธวรรณ อธิบายว่า ปัญหาที่พ่อแม่มักเผชิญคือการสอนเรื่องเงินเป็นเรื่องที่น่าเบื่อและเข้าใจยาก “บอร์ดเกม” จึงถูกออกแบบมาเพื่อเข้ามาตอบโจทย์นี้ โดยทำหน้าที่เป็น “สถานการณ์จำลองที่ปลอดภัย” (Safe Simulation)
นี่คือพื้นที่ที่เปิดโอกาสให้เด็กได้ทดลองตัดสินใจทางการเงิน เรียนรู้จากความสำเร็จ หรือแม้กระทั่งความล้มเหลว โดยปราศจากความเสี่ยงที่จะเสียเงินจริง ที่สำคัญบอร์ดเกมยังสร้างปฏิสัมพันธ์ในครอบครัว เปิดพื้นที่ให้พ่อแม่สามารถสอดแทรกความรู้และบทเรียนต่าง ๆ แบบเนียน ๆ ผ่านการเล่น โดยไม่ทำให้เด็กรู้สึกว่ากำลังถูกสอน
มุมมองดังกล่าวสอดคล้องกับ แม่เบลล์ – ยุภาพร ฤทธิญาณ (คุณแม่น้องชูใจ) อินฟลูเอนเซอร์สายครอบครัว ที่มองว่า ความกังวลหลักของพ่อแม่ในยุคปัจจุบันคือการปลูกฝัง “สติ” และ “วินัย” ในการใช้เงิน เนื่องจากเด็กยุคนี้มักได้สิ่งต่าง ๆ มาโดยง่าย การสร้างกระบวนการให้ลูกได้เรียนรู้คุณค่าของเงินและการออมจึงเป็นสิ่งจำเป็นอย่างยิ่ง
โค้ชหนุ่ม ด้ทิ้งท้ายในฐานะคุณพ่อว่า เหนือกว่าเครื่องมือหรือหลักสูตรใด ๆ หัวใจสำคัญที่สุดคือการสร้าง “พื้นที่ปลอดภัย” (Safe Space) ภายในบ้าน
นั่นคือบรรยากาศที่ลูกกล้าพูดคุยเรื่องเงินอย่างเปิดอก แม้ในวันที่พวกเขาตัดสินใจผิดพลาดก็ยังสามารถปรึกษาพ่อแม่ได้ โดยไม่รู้สึกว่าเป็นเรื่องผิดบาปหรือน่าอับอาย เพราะพื้นที่แห่งความไว้วางใจนี้ คือรากฐานที่จะทำให้การเรียนรู้ทางการเงินเกิดขึ้นได้อย่างแท้จริง
“มรดกที่ยั่งยืนที่สุดที่เราจะให้ลูก ไม่ใช่ตัวเงิน แต่คือ ‘ภูมิปัญญา’ ที่ประกอบด้วยทัศนคติ นิสัย และความรู้ทางการเงินที่ถูกต้อง ที่จะทำให้เขาสามารถดูแลตัวเองได้” โค้ชหนุ่มกล่าว “เพราะถ้าเขาดูแลรับผิดชอบเงินได้ ก็คือดูแลรับผิดชอบชีวิตได้”
สำหรับหลักสูตร “Money for Teen เรื่องเงินเรียนรู้ได้ตั้งแต่วัยรุ่น” เปิดให้ลงทะเบียนเรียนได้ฟรี พร้อมดาวน์โหลดอีบุ๊กประกอบการเรียนได้แล้ววันนี้ที่ www.moneycoach.co.th และ www.SeaAcademy.co
ข่าวอื่น ๆ ที่น่าสนใจ
พลิกความรักสู่ธุรกิจ: ‘ภูริ์ บัณฑิตกุล’ และเบื้องหลังความสำเร็จของ ‘หน้าแมว’
Xbox เปิดโครงการ ID@Xbox มอบทุนสร้างเกม
