ภูมิทัศน์สื่อไทยกำลังเผชิญการเปลี่ยนผ่านครั้งใหญ่อีกครั้ง เมื่อพฤติกรรมการเสพข่าวของผู้คนกำลังย้ายจากการเสพสื่อดั้งเดิมไปสู่ครีเอเตอร์สายข่าวบนโซเชียลมีเดีย หรือที่เรียกกันว่า “นิวส์ฟลูเอนเซอร์ (Newsfluencers)”
ล่าสุด วีโร่ (Vero) บริษัทที่ปรึกษาด้านการสื่อสารเชิงกลยุทธ์ ได้เผยผลการศึกษาใหม่ที่ชี้ว่า ครีเอเตอร์กลุ่มนี้กำลังมีบทบาทสำคัญในการขับเคลื่อนมุมมองของคนไทยต่อประเด็นสังคมที่เปลี่ยนแปลงอย่างรวดเร็ว โดยเฉพาะในยุคที่การเสพข่าวส่วนใหญ่เกิดขึ้นบนแพลตฟอร์มโซเชียลมีเดีย
“นิวส์ฟลูเอนเซอร์” (Newsfluencers) คือคำที่ผสมผสานระหว่าง News และ Influencer ใช้อธิบายกลุ่มคนที่ผลิตเนื้อหาข่าวเพื่อเผยแพร่บนโซเชียลมีเดียโดยเฉพาะ ชาทรีน ซิสโวโย ที่ปรึกษาอาวุโสประจำภูมิภาคอาเซียนของวีโร่ กล่าวว่า คนกลุ่มนี้ช่วยเปลี่ยนเรื่องราวซับซ้อนให้น่าสนใจผ่านการเล่าเรื่องและการใช้วิดีโอ และเชื่อมโยงข่าวสารให้เป็นเรื่องใกล้ตัวในชีวิตประจำวัน
อย่างไรก็ตาม ผลการศึกษาย้ำว่า แม้นิวส์ฟลูเอนเซอร์จะช่วยให้การเข้าถึงข่าวสารรวดเร็ว หลากหลาย และครอบคลุมมุมมองได้มากขึ้น แต่พวกเขาก็ไม่ได้เข้ามาแทนที่บทบาทของสื่ออาชีพที่มีความเชี่ยวชาญในการตรวจสอบข้อเท็จจริงและรักษามาตรฐานการรายงานข่าว
ถอดรหัส 5 กลุ่ม “นิวส์ฟลูเอนเซอร์”
ผลการศึกษาครั้งนี้ ซึ่งวิเคราะห์ข้อมูลเชิงลึกจากเกือบ 100 โปรไฟล์ใน 5 ประเทศอาเซียน (รวมถึงไทย อินโดนีเซีย ฟิลิปปินส์ สิงคโปร์ และเวียดนาม) ได้จำแนกนิวส์ฟลูเอนเซอร์ออกเป็น 5 กลุ่มหลัก ได้แก่:
- ผู้พิทักษ์สังคม (Watchdogs): คอยตรวจสอบนโยบาย ต่อสู้กับผู้มีอำนาจ และเปิดเผยข้อเท็จจริง พร้อมนำเสนอข้อมูลเชิงลึกนอกเหนือจากพาดหัวข่าว เพื่อให้ประชาชนเข้าใจประเด็นสำคัญได้รอบด้าน
- นักถ่ายทอดองค์ความรู้ (Explainers): มักเป็นผู้เชี่ยวชาญเฉพาะด้านที่ใช้ความรู้ทางวิชาชีพในการเปลี่ยนเรื่องยากและข้อมูลซับซ้อนให้กลายเป็นความรู้ที่เข้าใจง่ายและนำไปใช้ได้จริง
- ผู้เชื่อมโยงข่าวกับผู้คน (Connectors): ส่วนใหญ่เป็นอดีตนักข่าวหรือครีเอเตอร์จากสื่อกระแสหลัก ใช้ประสบการณ์และการเล่าเรื่องของตัวเองเพื่อถ่ายทอดมุมมองชีวิตของบุคคลสาธารณะ
- นักเสียดสีอย่างสร้างสรรค์ (Satirists): ใช้ไหวพริบและอารมณ์ขันชวนสังคมตั้งคำถามต่อเรื่องสำคัญ ๆ และสะท้อนความซับซ้อนของสังคมสมัยใหม่
- นักสรุปข่าว (Simplifiers): สามารถสรุปข่าวรายวันที่สำคัญในรูปแบบที่สั้นและเข้าใจง่าย เหมาะสำหรับผู้บริโภคข่าวยุคใหม่ที่มีเวลาจำกัด
3 กลุ่มทรงอิทธิพลในสมรภูมิข่าวไทย
สำหรับบริบทของประเทศไทย ท่ามกลางประเด็นร้อนแรงทั้งข่าวการเมือง คดีความระดับประเทศ และสถานการณ์ความขัดแย้งบริเวณชายแดน วีโร่พบว่า 3 กลุ่มที่มีบทบาทและอิทธิพลโดดเด่นที่สุด คือ ผู้พิทักษ์สังคม นักถ่ายทอดองค์ความรู้ และผู้เชื่อมโยงข่าวกับผู้คน
ปัจจัยนี้เกิดจากความต้องการข้อมูลข่าวสารที่รวดเร็ว ชัดเจน และเข้าใจง่าย โดยคนกลุ่มนี้สามารถสรุปข่าว นำเสนอข้อมูลรอบด้าน และเปิดพื้นที่ให้ผู้คนได้แลกเปลี่ยนความคิดเห็น
นิธิกานต์ ลดาเสถียร ผู้อำนวยการฝ่ายสื่อมวลชนสัมพันธ์ของ วีโร่ ประเทศไทย ชี้ว่า แม้สื่อกระแสหลักยังคงเป็นแหล่งข้อมูลที่ผู้คนวางใจในด้านความถูกต้อง แต่ผู้ชมก็เริ่มหันมาสนใจนิวส์ฟลูเอนเซอร์มากขึ้น เพราะการนำเสนอที่เข้าถึงง่าย รวดเร็ว และเต็มไปด้วยมุมมองที่น่าสนใจ
ความท้าทายใหม่สู่แบรนด์และการสื่อสาร
การเติบโตของนิวส์ฟลูเอนเซอร์ยังได้สร้างศาสตร์การสื่อสารแบบใหม่ที่เรียกว่า “Newsfluencing” หรือ การสร้างอิทธิพลผ่านการสื่อสารข่าวบนโซเชียลมีเดีย ซึ่งท้าทายแบรนด์ที่ต้องการทำงานร่วมกับพวกเขา
อุมาพร วิทเทเกอร์-ทอมป์สัน ประธานฝ่ายอินฟลูเอนเซอร์ ของวีโร่ ให้มุมมองที่แหลมคมว่า แบรนด์ไม่สามารถจ้างนิวส์ฟลูเอนเซอร์เพียงเพื่อโปรโมทเนื้อหาที่เตรียมไว้ล่วงหน้า แต่ต้อง “เชื่อใจและเปิดโอกาสให้ครีเอเตอร์ได้มีอิสระในการเล่าเรื่อง” ในแบบของตัวเอง ซึ่งจะช่วยสร้างความน่าเชื่อถือทั้งต่อตัวผู้เล่าและสร้างภาพลักษณ์ที่ดีให้กับแบรนด์ไปพร้อมกัน
ท้ายที่สุด การเปลี่ยนแปลงนี้จึงไม่ใช่ความท้าทายที่น่าหวาดกลัว แต่เป็นโอกาสในการเชื่อมประสานบทบาทของสื่อกระแสหลักและครีเอเตอร์ยุคใหม่ เพื่อยกระดับมาตรฐานการรายงานข่าวให้มีความโปร่งใส มีจริยธรรม และน่าเชื่อถือมากยิ่งขึ้นในยุคดิจิทัล
ข่าวอื่น ๆ ที่น่าสนใจ
PDPA – พ.ร.บ.คอมฯ : กฎหมายหรืออาวุธฟ้องปิดปากสื่อ?
AI ในห้องข่าว: ดาบสองคมที่สื่อไทยต้องใช้ให้เป็น
